monder4@me.com

     Yazı dizimizin dördüncü konusu olan “Önlem alma ve hazırlıklı olma” başlığı ile deniz yolu ile taşınan kimyasal maddelerin içyüzünü anlamaya devam ediyoruz. Bu başlık altında önlem alma ve hazırlıklı olma ile ilgili kurumlar, acil durum planları, çalışan eğitimleri, koruyucu ekipmanlar ve gemilerin muayeneleri hakkında bilgi verilecektir.

     İlk olarak uluslararası kurumların yetki ve sorumluluklarını incelememiz gerekir. Buna göre daha önceki “Deniz Yolu Taşımacılığı” başlıklı yazımda bahsettiğim IMO (International Maritime Organization) uygulanan çoğu tedbirin yaratıcısı durumdadır. Bunların en önemlilerinden biri denizde petrol döküntülerine karşı imzalanan OPRC (International Convention on Oil Pollution Preparedness, Response and Co-operation) sözleşmesidir.

     Bu sözleşme ve alt sözleşmeleri ile uluslararası teknik ve bilgi edinme sağlanmış, iş birliğinin önemi anlaşılmış, kimyasal taşıyan gemilere ve limanlara acil durum planları uygulama zorunluluğu getirilmiş, ulusal acil durum planları oluşturulmuş ve sonuçlar paylaşılarak sürekli bir gelişme ortamı sağlanmıştır.

     Ayrıca konunun karmaşıklığı bölgesel iş birliklerinin de yolunu açmış ve Akdeniz bölgesindeki REMPEC (Regional Marine Pollution Emergency Response Centre for the Mediterranean Sea) gibi bölgesel iş birliklerinin kurulmasını sağlamıştır. Bu sayede bir ülke müdahalede yetersiz kalırsa, diğer bölge ülkeleri yardıma gelebilmektedir. Bölge ülkeleri yetersiz kalınca Dünya çapında destek sağlanabilmektedir. Örneğin 2010 senesinde Meksika körfezindeki olan “Deepwater Horizon” petrol kuyusu kazasında Dünya çapında destek gereksinimi olmuştur.  

     Acil durum planları herhangi bir afete müdahale edebilmenin yöntemlerini belirlemektedir. Hazırlıklı olmak için ülke çapında, limanlarda, fabrikalarda birbirini tamamlayan acil durum planları hazırlanmıştır. Riskler tanımlanmış, kimin ne yapacağı belirlenmiş, mevcut ekipmanlar tespit edilmiş dolayısıyla size afetle mücadele için bir strateji oluşturma olanağı vermiştir.  Oluşturulacak olan strateji ile eyleme geçmek mümkün olmaktadır. Buna ek olarak tatbikatlar ve eğitimlerle acil durum planlarının sürekli güncel kalması ve geliştirilmesi sağlanmıştır. Bu sayede afetin olumsuz etkisinin, can ve mal kayıplarının azaltılması sağlanmıştır.

     Özellikle gemilerde hem personelin hayatını korumak hem de gemiyi kurtarabilmek için tüm gemi personeline koruyucu giysiler ve ekipmanlar sağlanmakta, çeşitli görevler verilmekte ve eğitime tabi tutulmaktadır. Koruyucu ekipmanların kullanımı ve eğitimlerle personel neyi nasıl yapacağını öğrenmektedir.

     Bu eğitimler ve gemilerde gerekli ekipmanları sürekli hazır edilmesi herhangi bir döküntü olduğunda akan yeri tıkama, çevreleme gibi tedbirlerin hızlı şekilde alınmasını da sağlamaktadır. Gemilerde ve ilgili kurumlarda düzenli olarak tatbikat yapılarak sürekli hazır olunması hedeflenmiştir. Bu sayede personel mevcut ekipmanları etkin şekilde kullanabilecek ve ilk müdahaleyi anında yapabilecektir.

     Koruyucu ekipmanlar ve elbiseler kişilerin kendisini tehlikeden koruyabilmesi için en önemli destektir. Bu yüzden gemilerde ve kıyı tesislerinde sürekli hazır halde çeşitli ekipmanlar ve giysi bulundurulur. Bunların en önemlisi bazılarında hava desteği de olan koruyucu giysilerdir. Koruyucu giysilerin hangi türünün nerede ve kaç tane bulundurulacağı ise yapılan risk analizlerinde belirlenmektedir.

     Çeşitli giysi ve ekipmanların personelin kullanımı için sürekli hazır halde tutulması, koruyuculuğunun hemen fark edilmesi müdahalede yer alan personelin kendine güvenini arttırmış ve olası can kayıplarını engellemiştir. Giysi ve ekipmanlara istenildiği zaman erişileceğinin bilinmesi başarılı bir müdahalenin önemli faktördür.

     Kimyasal madde taşıyan gemiler çevre ve taşımacılık ile ilgili kanun, yönetmelik ve sözleşmelere uyup uyulmadığı kontrol etmek için düzenli aralıklarla muayene edilmektedir. Buna ek olarak yüklerin güvenlik ve kontrolü ise yetkili acenteler tarafından ayrıca yapılmaktadır. Bu sayede güvenli bir yolculuk için yük ve geminin ayrı ayrı kontrolü sağlanmış, kaza sayısı çok azalmıştır.

     Konu bütün olarak ele alındığında kimyasal döküntü ile etkin şekilde mücadele edebilmek için birbirinden bağımsız birçok eylemin ayrı ayrı doğru yapılması gerektiği görülmektedir. Zincirdeki aksama bütünün aksamasına ve başarısızlığa neden olmaktadır.

     Çok geç olmadan, herhangi bir olayı başarılı bir şekilde yönetebilmek için temel kavramlar olan “Planla”, “Uygula”, “Kontrol et” ve “Önlem al” döngüsünün her birinin eksiksiz yapılması gerektiğinin farkına varılması dileğiyle.