Temmuz sonunda TUİK tarafından açıklanan Ocak-Haziran dönemine ait dış ticaret ile ilgili veriler, dış ticaret açığının artmaya devam ettiğini gösteriyor. Sadece Haziran ayında bir yıl önceki Haziran ayına göre ihracatın %18,7, ithalatın ise %39,7 artması sonucu, Haziran’da dış ticaret açığımız 51,4 milyar dolara ulaştı. Ocak - Haziran döneminde toplam ihracat %20,0 artarak 104,877 milyar dolardan 125,866 milyar dolara, ithalat ise %40,6 artarak 126,059 milyar dolardan 177,266 dolara yükseldi ve sonuçta dış ticaret dengesi %143 artarak geçen yıl -21,18 milyar dolar iken bu yıl -51,4 milyar dolar oldu.
Türk parasının değer kaybetmesine rağmen ithalatın ihracattan fazla artması ve buna paralel olarak da ihracatın ithalatı karşılama oranının gerilemesi, bu yıl cari açığımızın da ciddi şekilde artmasına neden olabilecek bir gelişme olarak değerlendirilebilir. Nitekim ilk 6 ay için ihracatın ithalatı karşılama oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre %83,20’den %71’e inerken, 2017’den beri en düşük seviye olarak dikkat çekti. Son 10 yılda bu oran 2013 yılında %61,9 olarak en düşük seviyede oluşmuş ve o yıl için 421 milyar dolarlık dış ticaret hacminde 99 milyar dolar eksi netice elde edilmişti.
Artan enerji fiyatlarının toplam ithalatımızdaki etkisi gözardı edilemez. Ancak bu konuda sadece miktar olarak veriler açıklanıyor. 2002 yılından beri özellikle ham petrol ithalatı ile ilgili değer verileri açıklanmadığı için mukayese edebilmek sadece tonaj ile mümkün.
2017 yılından itibaren ilk altı ayın ham petrol ithalatına baktığımızda, genelde 13-14 milyon ton seviyesinde oynayan, hatta 2018 yılında 9,2 milyon tona kadar gerileyen ham petrol ithalatı, bu yılın ilk altı ayında 16,780 milyon tona yükselmiş bulunuyor.
Geçen yıl 13,8 milyon ton olan rakama göre bu yılki artış %21,6. Ham petrol fiyatlarının da özellikle yılın ilk dönemlerinde 100 doların üzerinde seyretmiş olduğu dikkate alınırsa, bu kalemin ithalat artışında rol oynayan fasıllardan biri olduğunu kabul etmek gerekir.
İthalat yaptığımız ülkelerin ilk 10’unun toplamı 112,115 milyar dolar. Bu da toplam ithalatın %63,24’üne tekabül ediyor. Listeye baktığımızda 3. Sırada Gizli Ülke olarak yer alan tanıma göre bu coğrafi alandan (her neresi ise) 19 milyar doların üzerinde ithalat yapıyoruz.
İhracat yaptığımız ülkelerin sıralaması ise farklı. Bu listede ilk sırayı 10,641 milyar dolar ile Almanya alıyor. Onu 8,657 milyar dolar ile ABD, 6,611 milyar dolar ile İtalya takip ediyor. İlk 10 ülkenin Ocak-Haziran döneminde 125,87 milyar dolarlık ihracatımızdaki payları %48,04 ile 60,46 milyar dolar. Aşağıdaki tabloda ithalatımızda ve ihracatımızda ilk 10 sırayı alan ülkeler yer alıyor.
LİSTE ŞU ŞEKİLDE:
EN ÇOK İTHALAT VE İHRACAT YAPILAN 10 ÜLKE |
|
İTHALAT |
000 $ |
İHRACAT |
000 $ |
1 |
Rusya Fed. |
27 742 177 |
Almanya |
10 641 609 |
2 |
Çin |
20 081 737 |
ABD |
8 657 504 |
3 |
Gizli Ülke |
19 763 291 |
İtalya |
6 611 611 |
4 |
Almanya |
11 499 455 |
Birleşik Krallık |
6 489 101 |
5 |
ABD |
7 582 700 |
Irak |
6 362 388 |
6 |
İtalya |
6 746 221 |
İspanya |
5 274 233 |
7 |
Hindistan |
5 935 253 |
Fransa |
4 805 596 |
8 |
Güney Kore |
4 885 151 |
Hollanda |
4 227 636 |
9 |
Fransa |
4 367 664 |
İsrail |
3 717 720 |
10 |
İspanya |
3 512 153 |
Romanya |
3 681 361 |
En çok ithalat yaptığımız Rusya’ya yaptığımız ihracat ise 2,913 milyar dolar ile Romanya’nın arkasından 11. sırada yer alıyor. İtalatımızın %11,14’üne tekabül eden 19,763 milyar dolarlık ithalatımız ise “gizli ülke” olarak tanımlanan coğrafi bölgeden yapılıyor.