Geçtiğimiz günlerde Hazine ve Maliye Bakanlığı Nisan ayı sonu itibarıyla bütçe gerçekleşmeleri raporunu yayınladı. Bütçe devletin gelir ve harcamalarının göstergesi olarak önem arz ettiğinden, aşağıdaki tabloda yer alan rakamlar ile gelişmeleri sizlere iletmeye çalışacağım. Mukayese için sadece 2021 ve 2022 yıllarının ilk dört ayının rakamları tabloda yer alıyor.

2021-2022 OCAK - NİSAN BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ
	2022	2021	%Değişim
Bütçe Gelirleri	751.835	429.528	%75,04
Harcamalar	768.203	423.766	%81,28
Faiz Dışı Giderler	664.230	356.256	%86,45
Personel Giderleri	153.244	101.730	%50,64
Mal ve Hizmet Alımları	39.488	20.579	%91,88
Cari Transferler	339.094	186.608	%81,71
Hazine Yardımları	170.060	101.457	%67,62
Faiz Giderleri	103.974	67.511	%54,01
Faiz Dışı Denge	87.605	73.273	%19,56
Genel Denge	-16.368	5.762	-%384,07
Nakit Dengesi	-66.726	1.779	-%3850,76
Net Borçlanma	95.661	31.538	%203,32
Dış Borçlanma	20.081	-4.466	-%549,64
İç Borçlanma	75.580	36.004	%109,92

     ● Bütçe Gelirleri %75,04 artarak 429,528 milyardan 751,835 milyara çıkarken, harcamalar %61,28 artarak 423,766 milyardan 768,203 milyara yükselmiş bulunuyor.

     ● Bu gelişmenin sonucu Genel denge olarak geçen yıl 5,762 milyar fazlalığa karşı, bu yıl ilk dört aydaki açık 16,368 milyar olarak gerçekleşmiş bulunuyor.

     ● Faiz ödemelerindeki artış %4,01 ile 67,511 milyardan 103,974 milyara yükseldi. Bütçe dengesinin açık vermesinin birinci sebebi de yüksek faiz ödemesi oldu. Yoksa faiz dışı denge %19,56 oranında artarak 73,273 milyardan 87,605 milyara yükseldi. Faiz giderlerinin toplam giderler içindeki payının da azalarak %15,93’den %13,53’e düşmesi de iyi bir gelişme. Burada dikkat edilmesi gereken konu, enflasyonun %70’lere dayandığı bir ortamda %20 civarındaki bir artışın oldukça düşük olduğudur. Gerek gelirlerdeki, gerekse de giderlerdeki artışın sırasıyla %75,04 ve %81,28 ile enflasyonun üzerinde olması tabi ki bir başka iyi gelişmedir.

     ● Giderler içinde personel giderleri %50,64 oranında artarak 101,730 milyardan 153, 244 milyara çıkmıştır. Ancak personel giderlerinin toplam giderler içindeki payı %24,01’den %19,95’e gerilemiştir.

     ● Mal ve hizmet alımları %91,88 oranında artmış, toplam giderler içindeki payı da %4,86’dan %5,14’e yükselmiştir.

     ● Bütçede önemli bir gider olan cari transferler %81,71 oranında artarak 186,608 milyardan 339,094 milyara yükselmiştir. Toplam giderler içindeki cari transferlerin payı fazla değişmemiş ve %44,04’den %44,14’e çıkmıştır.

     ● Bütçe giderleri içinde hazine yardımlarının payı %23,94’den ",14’e gerilemiş, ancak 2021 ilk dört ayına göre artış %67,62 olunca toplam yardımlar da 101,457 milyardan 170,060 milyara çıkmıştır. Cari transferler ve hazine yardımlarının toplam giderler içindeki oranı %67,98’den %66,28’e inmiştir. Bu iki giderin toplam bütçe içindeki payının bu rakamlar dikkate alındığında oldukça yüksek olduğunu kabul etmek gerekir.

     ● Genel dengenin yanı sıra nakit dengesinde dikkat çeken bir açık görülmektedir. 2021 yılının ilk dört ayında nakit dengesi 1,779 milyar iken, bu yıl bu rakam -66,726 milyar lira olmuştur. Bu nedenle de bütçenin finansmanı için de net borçlanmada %200,32 oranında artış meydana gelmiş ve net borçlanma 31,538 milyardan 95,661 milyara çıkmıştır. Geçen yılın ilk dört ayında dış borçlanmada 4,466 milyar geri ödeme yapılırken, bu yıl 20,081 milyar dış borçlanma yapılmış, geri kalan 75,580 milyar da iç borçlanma olarak temin edilmiştir.

      Unutulmaması gereken bir diğer konu da KKM hesapları ile ilgilidir. Bu giderler Anayasa’nın 73. Maddesi ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu uyarınca bütçeden ödenmemesi gerekirken herhalde şimdilik bu ödemeler yapılıyor. Bunun getireceği ek yük, ayrıca yılın ilk aylarında bazı kurumların kâr paylarının erken transferi ile gelirlerin arttığı düşünülürse, bütçe açığının bu yıl tahminlerin ötesinde yüksek çıkacağını söylemek herhalde pek yanlış olmayacaktır.