2021 yılında Türkiye’de aşılama başladı. Aşılamanın yaygın etkisinin görülmesi ve sağlık ve ekonomi üzerinde olumlu etkiyi hissedilebilir boyutlara taşıyabilmesi için aşının toplumun büyük kesimine ulaşması gerekiyor. Bu dönemde işletmelerin senaryoları dikkate alarak planlama yapmaları daha belirgin bir ihtiyaç olarak karşımıza çıktı.

     Covid salgını, işletme yönetim biçiminde yeni modeller ortaya koydu. Bunların bir bölümü kalıcı hale gelecek, bazıları daha da yaygın bir kullanım alanına kavuşacak, bir bölümü de belki de tamamen ortadan kalkacaktır. İşte bu çerçeve dahilinde işletmelerin gelecek dönem planlama çalışmalarına yatırım yapmaları gerekecektir. Bu planlama sürecinde benimsenmesi doğru olacak olan yaklaşım; eleştiriye açık olacak bir anlayışa sahip olmak ve statükoyu bozacak bilgileri de mantık eleğinden iyi bir şekilde geçirebilmekte yatıyor.

     Pandeminin yarattığı yüksek basınç altında gelecek planlama çalışmalarını yürütürken belirli yön verici ana unsurları dikkate almak gerekecektir.
Bunlar;
     ✓ Büyük resmi görmek: dünyayı etkileyen mega eğilimleri analiz etmek. İş dünyasını etkileyen çok sayıda unsur sözkonusudur. Bunlar arasında en büyük etkiyi yaratma gücüne sahip olanları sıralamak gerekirse;

          a. Derin etki yaratacak olan teknolojiler
          b. Demografik değişim
          c. Hızlı kentleşme
          d. Bireyselleşmenin büyüyen gücü
          e. Küresel ekonomik sistemde değişen güç dengesi
          f. İklim değişikliği ve kaynak kısıtı
             olarak dikkate alınabilir.

     İşletmelerin kendilerine sormaları gereken; pandeminin etkisini gözönüne alarak hangileri kalıcı olacak, hangileri daha da güçlenecek, hangilerinin etkisi azalacak şeklinde olmalıdır. Bunların dışında yeni eğilimler ortaya çıktı mı ve bunlardan hangileri kalıcı etkiler doğuracak soruları analiz edilmelidir.

     ✓ Çevik yönetim anlayışıyla senaryo planlamaya odaklanmak: belirsizlik sorunun nasıl çözülebileceğine ilişkin olarak çeşitli yaklaşımlar var olsa da, kesin bir matematik çözüme ulaşmak o denli kolay değildir. Öngörülmesi gereken çok sayıda değişken mevcuttur. Örneğin e-ticaret daha da güçlenecek mi, uzaktan çalışmanın devamı nasıl olacak, uluslararası ve ulusal seyahat kısıtlamaları işimizi nasıl etkileyecek, normale dönüş ne zaman ve nasıl, hangi koşullarda mümkün olacak?

     Bu tip soruların gerçekleşme olasılıklarına göreli yüksek olasılıklı yanıtlar verebilmek için senaryo planlama yapmak gerekir. Önümüzde çok net ve belirgin hale gelmiş olan bir gelecek yoktur. Gelişme ve büyüme eğilimleri doğrusal değildir. Bir başka ifadeyle bu eğilimler belirgin bir patikayı izlemezler. Bu nedenle 3 ile 5 arasında değişen, koşulları tanımlayan senaryoların geliştirilmesi gerekir. Kritik senaryoları geliştirmeyi başardıktan sonra, senaryolarda varolan belirsizlikleri daha iyi algılamak adına küçük deneyimler gerçekleştirilmelidir. Haftalık olacak şekilde neyin gerçekleşme olasılığının yüksek oranda, neyin gerçekleşme olasılığının düşük oranda ortaya çıkacağına ilişkin çalışmaların gerçekleştirilesi yararlı olacaktır.

     Genel olarak pandemi süresince ve sonrası dönemde dikkate almamız gereken unsurlar arasında ağyapılar-network içinde olmanın etkileri ve yararları, işlem maliyetlerini kontrol edebilme yetkinliği, arzu edilen davranışları sağlayabilmek için ihtiyaç duyulan motivasyonu sağlayacak olan teşviklerin uygulamaya geçirilmesi kritik önem barındıran öncelikli unsurlar arasında sayılabilir.

     İçinde bulunduğumuz dönemde olması gereken stratejik yaklaşım; iş modelinde büyük bir dönüşümü hayata geçirme şansını irdelemeyi gerektirmektedir. Bugün için ve gelecekte ihtiyacımız geleneksel olarak sürdürdüğümüz işe farklı bakış açılarından bakabilmek, diğer kurumlarla ortaklık olanaklarını sorgulamak ve hayata geçirmek ve müşterinin sunduğumuz ürün ve hizmetler için sahip olduğu deneyimi çok yakından izlemek, köklü yenilikçi yaklaşımları hayata zaman kaybetmeksizin geçirmektir.