daveroguz@gmail.com

     Kışa giriyoruz. Yapraklar döküldü, dökülüyor. Covid-19 izin verseydi, İzmir Aydın dolaylarına inseydim ne güzel olacaktı. İstanbul’da bahçeler bu aralar hüzünlü. Bugün bir az bahçede çalıştım. Tek kelimeyle söyleyecek olursam, hüzünlü. Doğa uykuya dalıyor. Bahçede pek bir renk yok. Renk bakımından kış güzeli (Chimonanthus praecox) turuncuya çalan yapraklarını kısmen dökmüş. Bunun yanında, özellikle akşamları misler gibi kokan ufak sarı çiçeklerini açmış. “İris foetidissima”ların kırmızı tohumları olmasa neredeyse yeknesak bir gezinti olacak.

     Anlayacağınız kış gelince, ister istemez insan daha evcil oluyor. Dondan, soğuktan korkan bitkileri limonluk içine aldım. Bu kadar senenin sonunda evin içine pek bitki sokmuyorum desem yanlış bir şey demiş olmam. Bugün, limonluktaki bitkileri sularken, Kuşadası’nda 4 ya da 5 senedir dışarıda yaşayan Hint yağı bitkisini (Ricinus indica) hatırladım, benimkisi bir içeri bir dışarı dolaşmaktan cüce kalmış durumda.

     Her evde bitki yetiştirilemese de, evin girişindeki limonlukta, merdiven boşluğunda, bazen de oturma odasında güzel bir bitki insanın bütün hayal dünyasını zenginleştirebilir. Burada dikkat edeceğimiz unsurlar ışık, merkezi ısıtmayla çabucak kuruyan toprak, ve soğuk, sıcak hava akımlarıdır.

     Bol ışıklı boş hacimlere dev bir “Schefflera” ya da dünyanın en geniş yapraklı palmiyesi “Bismarcia nobilis” neden olmasın? Ben ufak bitki isterim derseniz o zaman kurdela çiçeğini (Chlorophytum) öneririm. Şeklen aynı daha büyükçe olsun derseniz, o zaman “Pandanus” diyeceğim. Çok renkli yapraklı bir bitki sorulduğunda ise, 30 cm.’yi geçmeyen boylarıyla yaprak güzeli (Coleus ssp.) (Syn: Symphostemon) derim; yalnız yaprak güzeli 12 derecenin altındaki hava sıcaklıklarında bozulmaya başlıyor.

     Banyolar ışık durumları iyiyse tropikal bitkiler için harika yerler olabilirler.  Nemli bölümler olan banyolar, kuruluktan çok korkan aşk merdiveni (Nephrolepis ailesi) ya da, Venüssaçı (Adiantum capillus veneris) gibi eğrelti otları için biçilmiş kaftandır. Sadece onlar için mi? Orkideler, Çin para bitkisi (Pilea peperomioides) gibi bitkiler için de. Aslına bakarsanız, “Ficus benjamina”dan tutun da, sardunyalara,  begonyalara kadar birçok bitkiyi banyonuzda büyütebilir, en azından kışı geçirtebilirsiniz.

     Sadece tek bir kurala uymanız iyi olur. Diğer ev bölgelerinin aksine banyoda bitkilerinizi sıcak hava akımlarından korumanız gerekecektir. Çin para bitkisiyle ilgili kişisel deneyimim, kedilerin bitkiyi koparmaktan parçalamaktan çok hoşlandıkları yönündedir. Kedisi olanlar dikkat etsin. Hoş kedisi olan arkadaşlarım kedilerinin bu bitkilerine pek de dokunmadıklarını söylüyorlar.

     Banyo gibi mutfak da, günün güzel saatlerini geçirebileceğiniz bir mekandır. Bu mekanda çok fazla ısı farkları olabileceğini unutmayın. Kauçuk (Ficus elastica) veya Deve tabanı ve ailesi (Philodendron ssp.) gibi sert, parlak yapraklı bitkiler mutfak şartlarına daha kolay dayanmaktadırlar. Doğal olarak mutfak denince aklımıza hemen aromatik otlar aklımıza gelebilir.

     Kekik, adaçayı, maydanozları mutfakta yetiştirecekseniz kesinlikle pencere arkasına koymanız ve topraklarını hep nemli tutmanız gerekecektir. Kanımca mutfak şartlarına en iyi fesleğen dayanacakır. Diğerlerini balkonda yetiştirmeniz daha uygun olacaktır. Sakın güzel görünüyor diye, kauçuğunuzun ya da deve tabanınızın büyük yapraklarını zeytinyağı ya da parlatıcı sprey ile temizlemeyin. Yağlı maddeler, yaprakların gözeneklerini kapatıyor, bitki için hiç de hoş olmuyor.

     Yatak odalarında ise bitki yetiştirmek nedense hep kafamda soru işaretlerini de getirmiştir. Yatak odalarınız evin en sıcak yeri değilse, pencere kenarında rahatlıkla sukulent denilen etli bitkileri yetiştirebilirsiniz. Sukulentler arasında “Crassula”, “Sedum”, “Echeveria”, “Haworthia”ları tavsiye ederim. Astım gibi alerjik hastalıklarınız varsa polen, spor gibi alerjik tozlar üretecek bitkilerden uzak durun. Anlayacağınız yatak odasında çiçekli bitkiler ve eğrelti otları ile ilişkilerimize dikkat edeceğiz.

     Yatak odanız sıcak ise,  bol su isteyen çiçeklerin saksılarında mantarların üreyebileceğini ve hassas kişilerde solunum sıkıntısına neden olacağını da unutmayın. Yatak odasında çok büyük yapraklı bitkiler gece karbondioksit salınımı yapacağı için pek istenmez ama, konu hakkında fazla da bir şey bilmiyorum. Büyük yapraklı palmiye benzeri, muzlar, difenbahya (Dieffenbachia) veya çiçekli bitkileri daha çok oturma odası, televizyon odası gibi herkesin oturduğu, konakladığı daha çok gündüz kullanılan yerlere koymanızı öneririm.

     Bana ayrılan yerin sonuna geldim galiba. Korona önlemlerini unutmuyor, yaşamsal araya, temizliğe ve maskeye önem vermeyi unutmuyoruz. Bu hafta, sizle yeni çiçek açan kış tatlısı dalı ve limonluğumdan sukulent fotoğraflarını paylaşıyorum.

     Keyifli bahçeler...