Oğuzhan Daver
daveroguz@gmail.com

     Mevsim nedeniyle bahçe işleri yoğunlaştığına göre, biraz da kendi sağlığımıza dikkat etme zamanı geldi diye düşünüyorum. Tabii, güneşli günlerde geniş kenarlı şapkalarımızı,. soğuk günlerde ise kalın elbiselerimizi giyineceğiz. Bunun yanında, yaralanmalar nedeniyle kalın eldivenlerle ellerimizi, daha doğrusu kendimizi korumak akıllıca olur diye düşünüyorum. Tetanoz aşısını olmak içinse, aile hekimine danışmak faydalı olacaktır.

     Kendimizi emniyete aldıktan sonra, bitkilerimize dikkat etmeye başlayabiliriz. İlkbaharın bu ayında yağmurların etkisi ile, bitkilerin tomurcuları patlamakta, sarıya çalan açık yeşil renkli dal uçları kendini göstermekte; dolayısıyla salyangoz ve sümüklü böcekler bilhassa geceleri ortalığa çıkarak, özene bezene aldığınız, ya da tohumdan çıkarttığınız bitkileri yemektedirler.

     Buna önlem için bir yığın ekolojik yöntem denedim ama hiçbiri maalesef çok etkili olmadı. Daha önce, bahçemde kirpi yetiştirdim(yumuşakçaları yemeye bayılırlar), öğütülmüş yumurta kabuklarını, berberimden kesilmiş saç parçalarını  bitkilerin etrafına koydum, bakır telle bitkilere sınır çektim, greyfurt kabuğunun için  boşalttıktan sonra bir taraftan eskimo igluuları gibi, ters U şeklinde kapı deliği açarak ters çevirdim. Hatta bu yumuşakçaların bira sevdiğini öğrendiğimden, birçok tasa bira koydum.

     En baştan söyleyeyim birayı denerseniz, kirpiler birayı içip bir güzel sarhoş oluyor; sonra da duvardan düşüp kendilerini yaralıyorlar bilesiniz. Bütün bu ekolojik yöntemlerin etkisi ne yazık ki sınırlı kalıyor. Bundan dolayı, ben dahil, bahçeseverler mecburen kimyasal savaşa evet diyorlar.
     Salyangoz ve sümüklüböceklere karşı kimyasal savaşla ilgili 26 Şubat 2018 tarihinde Garden Myths adlı İngilizce blogda etraflıca bir yazı yayınlandı. Yazının ismi “Slug Bait-Metaldehyde vs Iron Phospate”; isteyen başvurabilir.

     Ben size burada özetleyivereyim:
     Piyasalarda 4 adet ürün var. Metaldehit, demir fosfat, Bitreksli metaldehit(yazıya göre müthiş acı bir preparat) ve demir fosfat şelatları(EDTA).
     1) Metaldehit, en eski olan preparat, sudaki canlılara zararlı olmamasına rağmen; kedi, köpek, kuşlara ve çocuklara yutulduğu zaman toksik oluyor. Bundan dolayı da sebzelere değmemeli. Bu preparatın taneli olanları sıvı olanlarından daha etkili görülüyor. Yumuşakçalar, bu maddeyi yediğinde hemen köpürüyor, arkasından tokluk hissi oluşarak hareketsizleşiyorlar.
     2) Demir fosfat yumuşakçaları hemen öldürmüyor.
     3) Bitreksli metaldehit çok acı olduğu için canlılar için güvenli. Metaldehit kadar etkili.
     4) Demir fosfat şelatları. Bu ürünlerde genellikle EDTA kullanılmakta. İnsanlara zararlı olmadığı halde, köpeklere zararlı olduğu bildirilmiş. Halbuki organik ve doğal madde olduğu da eklenmiş. EDTA’nın insanda ilaç olarak kullanıldığını da ben ekleyeyim. Burada o meşhur sözü hatırlamadan geçmeyelim. İlacı zehirden ayıran dozudur.

     Sonuç olarak ise, en etkilisi demir şelatları(EDTA), sonra metaldehit (ve Bitreks katkılı olanları), en sonda ise demir fosfat olarak görünüyor. Bunlardan canlılara en az zararlısı demir fosfat. Düşük sıcaklıklarda demir fosfat preparatları daha etkili ama düşük sıcaklıktan ne anlamalı onu yazmamışlar. Metaldehitin en ucuzu olduğunu da eklemeyi ihmal etmemişler. EDTA’nın iyi bir seçenek olarak karşımıza çıkmasına rağmen, köpeklere zararlı olup insanlara olmamasını anlayamadım En sonunda da EDTA’nın toprak solucanlarını öldürdüğü bildirilmiş. Seçim sizin.

    Keyifli bahçeler.